VALİ CEVDET CAN ŞEFTALİ BAHÇELERİNİ GEZDİ
Şeftali bahçelerinde üreticilerle sohbet eden Vali Cevdet Can, “Yaş Sebze ve Meyve Ticaret Merkezi” nin kurulmasıyla üreticilerin daha fazla kazanacağını söyledi.
Beraberinde Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü M. Ali Yavaş ile ilk olarak Kemalpaşa Köyü’nde Merdan Erdoğan’a ait şeftali bahçesini ziyaret eden Vali Cevdet Can, yetiştirilen ürün çeşitliliği ve miktarı hakkında bilgiler aldı. İşçilerle birlikte şeftali toplayıp paketleyen Vali Can, çiftçilere bol ve bereketli kazançlar temennisinde bulundu.
Ardından Güryıldız Beldesi’ne geçen Vali Can, “Erda Tarımsal Pazarlama Tesisi” ni ziyaret ederek paketleme ve şoklama üniteleriyle hizmet veren tesiste incelemelerde bulundu.
Son olarak Güryıldız Beldesi’nde bulunan “Yaş Sebze ve Meyve Hali” ni de ziyaret eden Vali Can, buradaki esnaf ve üreticilerle meyve sebze üretimi üzerine sohbet etti. Esnafın ve çiftçinin sorunlarını ve isteklerini dinledi.
Tokat’ta kuruluş çalışmaları devam eden “Uluslararası Yaş Sebze ve Meyve Ticaret Merkezi” hakkında üreticilere bilgiler veren Vali Can, en son teknoloji kullanılarak yapılacak merkezin modern bir tesis olacağını söyledi.
Amaçlarının herkesin kazandığı parayı artırmak olduğunu dile getiren Vali Can, pazarlama konusunda üreticilere rehberlik yapacaklarını belirtti. “İyi Tarım Uygulamaları Sertifikası” alacak üreticilerin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından destekleneceğinin müjdesini verdi.
Vali Can konuşmasını şöyle sürdürdü; “Önümüzdeki 10 yıl içerisinde bu topraklar Türkiye’nin en kıymetli toprakları olacak. Dünyadaki küresel ısınmadan en az etkilenen bölge burası olacak. Çünkü kuraklığa en dayanıklı vadiler Tokat’ta yer alıyor. Aynı zamanda burası en az kirlenmiş ovalara sahip. Dolayısıyla organik tarıma uygun topraklar var burada.
Şu an kurulmakta olan yazılımla pazarlama rehberlik destek birimi oluşturulacak. Cep telefonlarınızdan ürettiğiniz ürünün Dünyada ve Türkiye’deki fiyat dalgalanmalarını görebileceksiniz. Böylelikle ürününüzü hak ettiği fiyata satacaksınız” dedi.
Şeftali üreticilerinin ortak sorunu çalıştıracak işçi bulamamaları oldu.
Tokat’ta Şeftali Yetiştiriciliği
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ülkemizde ve Tokat’ta şeftali üreticiliği hakkında şu bilgileri verdi;
Ülkemizin değişik ekolojilere sahip olması, erken verimlilik, taze tüketimin yanı sıra meyve suyu ve konserve olarak işlenebilmesi ara farım bitkisi olarak kullanılabilmesi, çeşitliliğin fazlalığı ve son yıllarda şeftalinin iyi pazar fiyatı oluşturması şeftali tarımını önemli bir hale getirmiştir.
Türkiye'de; Doğu Anadolu'daki birkaç il dışında her yerde şeftali yetişebilmektedir.
Şeftali değişik iklim şartlarına uyabilen meyve türlerinden biridir. Şeftali yetiştiriciliğini sınırlayan faktörlerin başında düşük kış sıcaklıkları, çeşidin soğuklama ihtiyacı ve ilkbahar geç donları ile düşük yaz sıcaklıkları gelmektedir. Kış sıcaklığının -18°C ile -20 °C'ye düştüğü yerlerde gözler ve sürgünler donar, - 25°C'de ise ağaçlar donabilir. Bununla birlikte, oluşabilecek düşük sıcaklığın süresi donun olduğu dönemlerdeki ağacın fizyolojik durumu, havadaki nem miktarı gibi faktörlerde ağacın dondan etkilenmesinde önemli rol oynar. Redhaven çeşidi dona en fazla dayanan çeşit olup, bunu J.H.Hale ve Dixired çeşitleri izlemektedir.
Şeftali çeşitlerinin kış soğuklama istekleri 250 ile 1250 saat arasında değişmektedir. Çeşitler kış soğuklama ihtiyacını tamamlayamadığında ağaçlar çiçek tomurcuklarını ve çiçeklerini silker, ilkbaharda çiçeklenme gecikir ve düzensiz olur.
Şeftali, erken uyanan ve vejetasyonu erken başlayan bir bitkidir. Çiçekler açıldıktan sonra oluşabilecek bir don olayı, çiçekleri ve çiçek gözlerini dondururlar. Çiçek tomurcukları açılmadan önce -5 ve -6 °C de zarar gördükleri halde, açılma sonrasında -3 °C de donmaktadırlar. Küçük meyvelerde bu durumdan zarar görürler.
Yaz sıcaklığının düşük olması, meyve eti rengi başta olmak üzere diğer meyve kalite unsurlarını olumsuz yönde etkiler, meyve olumu gecikir. Ülkemizde şeftali yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgelerde yaz sıcaklığı yönünden bir problem yoktur.
Şeftali çöğürü üzerine aşılı şeftali bitkisi;süzek, kumlu, killi, tırılı, milli, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal toprakları sever. Toprak pH'sı 6-7 arasında olması gerekir. Kumlu topraklarda yeterli sulama ve iyi gübreleme ile şeftali yetiştirilebilir. Ağır, nemli ve soğuk olan killi topraklar şeftali yetiştiriciliği için uygun değildir.
Şeftali tüm gelişimini kısa sürede tamamlayan ve erken meyveye yatan bir bitkidir, iyi bakıma kolay cevap verir. Toprağının iyi işlenip, hazırlanması gerekir. Şeftali bahçelerinin dikimden önce derin ve yüzeysel sürülerek hazırlanmaları gerekir. Son sürümle beraber dekara 1-2 ton yanmış çiftlik gübresi verilmesi en uygunudur.
Şeftali ağaçları diğer meyve ağaçlarına göre daha fazla budama ister. Bunun nedeni meyvelerin 1 yıllık dallarda teşekkül etmesidir. Her yıl düzenli ürün alınabilmesi için, yeterli miktarda yıllık sürgün olmalıdır. Tüm meyvelerde olduğu gibi şeftalide de ilk yıldan itibaren uygun şekil verilmeli ve sonraki yıllarda da bu şekil korunmalıdır. Bu nedenle meyve ağaçlarına şekil vermeden önce yetiştirilmek istenen çeşidin, bazı fizyolojik özellikleri, yetiştirileceği ekolojik şartlar ve ekonomik kriterler de iyi incelenmelidir.
Sert çekirdekli meyveler arasında en fazla su isteyen bitki şeftalidir. Meyvelerde çekirdek teşekkülünden sonra suya ihtiyaç vardır. Su ihtiyacı ise iklim ve toprak özelliklerine göre farklılık gösterirler. Meyvelerin olgunluk tarihinden 3-4 hafta evvel yapılan sulamalar, en güzel sonucu verirler. Meyvelerin büyüklük, lezzet ve renkleri mükemmel olur.
Şeftali ağaçlarında genellikle meyve tutumu fazladır. Bu meyveler olgunluğa kadar ağaçta kalırsa irileşmez, dal kırılmaları, sürgünlerin yeteri kadar pişkinleşmemesi nedeniyle, kış aylarında don zararı ve gelecek yıl meyve miktarında azalmalar görülür. Meyvelerin gerçek iriliğine ulaşabilmesi, albenisinin artması ve ağaç dengesinin korunabilmesi için meyve seyreltmesi yapılmalıdır.El ile seyreltme,en sağlıklı ve eskiden beri kullanılan en garantili yoldur. Seyreltme meyve çekirdekleri sertleşmeden çağla döneminde yapılmalıdır. Seyreltme her 15-20 cm de bir meyve ve her meyveye 40-60 yaprak düşecek şekilde gerçekleştirilmelidir.
Yukarıdaki yetiştiricilik bilgileri dikkate alındığında TOKAT bölgesi şeftali yetiştiriciliği için önemli bir potansiyele sahiptir. Artova, Almus, Sulusaray, Başçiftlik, Yeşilyurt ilçeleri dışındaki ilçelerimizde önemli miktarda şeftali yetiştiriciliğinin yapıldığı görülmektedir.
Şeftali yetiştiriciliğinin yaygın olduğu merkez köyler şunlardır:Akyamaç, Akbelen, Aydınca, Bakışlı, Bula, Büyükyıldız, Ballıdere, Büyükbağlar, Çamağızı, Çerçi, Çöreğibüyük, Döllük, Gaziosmanpaşa, Karakaya, Kemalpaşa, Kömeç, Küçükbağlar, Söngüt, Taşlıçiftlik, Ulaş, Yayladalı, Güryıldız ve Emirseyit.
Bölgemizde genellikle sofralık şeftali çeşitlerinin üretimi yapılmaktadır. Herhangi bir sebeple (dip döküntüsü ve standart dışı) değerlendirilemeyen meyveler ise il merkezimizdeki DİMES meyve suyu tesisinde değerlendirilmektedir.
Bölgemizde yetiştiriciliği yapılan tüylü şeftali çeşitleri ise şunlardır;Early red, Cardinal, Dixired, Redhaven, Coronet, Loring, J.H.Hale ve Monroe. Nektarin gurubu dediğimiz tüysüz şeftali çeşitlerinin üretimi ise yok denecek kadar azdır.
14 Ağustos 2015 M.ÖZDEMİR
